Rosario Jimenez 28 yaşında ve son üç yıldır, New York Manhattan’da bir ev temizlik kooperatifi olan EcoMundo Cleaning’in ortaklarından biri. Rosario Meksika’dan New York’a taşınmış. Evsizler için kurulmuş bir sosyal konutta 3 çocuğu ile birlikte yaşamaya çalışırken bir yandan da çaresizce iş arıyormuş. Bir arkadaşı vasıtasıyla EcoMundo’dan haberdar olmuş ve kısa süre sonra kooperatife ortak olmuş. Jimenez şu anda haftada 30 saat ev ve ofis temizliği yapıyor ve bunun karşılığında ayda 3000 $ civarında bir gelir elde ediyor. Bir apartman dairesinde yaşıyor ve 3 çocuğunu okula gönderebiliyor.
Bunu mümkün kılan ise Up & Go adlı ev ve ofis temizlik işleri için ihtiyaç sahiplerinin rezervasyon ve ödeme yapabildiği bir telefon uygulaması. Up & Go uygulaması, EcoMundo, Brightly Cleaning Cooperative ve Cooperative Cleaning adlı üç temizlik kooperatifinin tarafından ortaklaşa kullanıyor. Kullanıcıların uygulama üzerinden ev ve işyerleri için temizlik elemanı sağlayabildiği, ülkemizde armut.com ve mutlubirev.com benzeri bir platform. Ancak onlardan önemli bir farkı var: Up & Go, çoğu dezavantajlı konumda olan kadınlar tarafından kullanılan, demokratik olarak yönetilen ve gelirin büyük kısmının platformun ortağı olan temizlik işçileri tarafından paylaşıldığı bir sosyal kooperatif uygulaması.
New York’un en büyük yoksullukla mücadele organizasyonu ve platformun destekleyici kurumlarından biri olan Robin Hood’un genel müdürü Steven Lee’nin Up & Go’nun kooperatifleri çağımızın iş modelleri ile uyumlu hale getirmek ve kooperatiflerin temizlik sektöründe yer alan diğer platform şirketleri ile rekabet edebilmesi için geliştirildiğini söylüyor. İşbirliğine dayalı organizasyonların değişen kullanıcı (tüketici) alışkanlıklarına adapte olarak sürdürülebilirliği sağlayabileceğinin altını çiziyor.
Brooklyn’deki Aile Yaşam Merkezi’nde çalışan ve Up & Go’nun proje koordinatörü olan Sylvia Morse ise daha önce pazarlama için el ilanları kullanan temizlik kooperatiflerinin Up & Go ile müşteriye ulaşma maliyetlerini %10’a kadar düşürdüğü ve bu şekilde ölçeklenebilir bir büyümeye olanak sağladığını söylüyor. Telefon uygulaması sayesinde kooperatif ortakları olan temizlik işçilerinin gelirlerinin arttığına dikkat çekiyor. Gerçekten de platform şirketleri temizlik işçilerinin kazançlarından %20 ila %50 kesintiler yaparken Up & Go ile temizlik işçileri gelirin %95’ine sahip olabiliyor. Geri kalan %5 ise işletim giderleri için kesiliyor.
Robin Hood ve Aile Yaşam Merkezi Up & Go projesini temizlik kooperatifleri ile birlikte yürütüyorlar. Projenin temel amacı, teknoloji yoluyla kooperatifleri güçlendirmek. Kooperatiflerin ortaklarına, şirketlerin çalışanlarına sağladığından çok daha iyi yaşam standartları sağladığını savunan girişimin hedefi, teknoloji şirketlerinin kullandığı dijital araçları ve iş modellerini kooperatiflere adapte ederek, kooperatiflerin rekabet gücünü arttırmak. Bu proje için 400.000 $ kadar bir fon bulan proje, yine bir kooperatif olan CoLab’ adlı dijital ajanstan teknoloji desteği alıyor. Henüz 3 kooperatifi kapsayan projenin amacı ülke çapında mevcut temizlik kooperatiflerine doğru genişleyerek bir ekosistem oluşturmak ve yeni kooperatiflerin kurulmasına ilham vermek. Girişim önümüzdeki dönemde yaşlı ve çocuk bakımı gibi alanlarda da yer almayı hedefliyor.
***Bu yazı Up & Go Is A Worker-Owned Alternative To On-Demand Home Cleaning Services başlıklı yazıdan kısaltılarak çevrilmiştir.