Startup mı StartCoop mu?

Bir ülke düşünün ki GHMH (Kişi başına düşen gelir) rakamlarına baktığımızda dünyanın en zengin ülkelerinin başında geliyor. Ülkenin en büyük sektörleri arasında sayabileceğimiz perakende, konut, tarım, ormancılık ve enerji alanında piyasanın önemli bir bölümü kooperatiflerin elinde bulunuyor. Geçtiğimiz aylarda IPSOS tarafından yapılan bir araştırmada, çalışanların en çok güvendikleri ve sevdikleri işletme modeli kooperatifler olduğu ortaya çıkıyor. Araştırmaya katılanların %84, yani neredeyse 5 kişiden 4’ü kooperatifleri seviyor.

Bu ülke Norveç.

Norveç, Avrupa’da Danimarka, Avusturya ve İrlanda ile birlikte en güçlü işbirliği varlığına dayalı ülkelerden biri. Ülkenin en büyük kooperatif birliklerinden olan Norveç Kooperatif Merkezi (Samvirte Senteret) 7 büyük kooperatif tarafından kurulmuş. Şu an 87.000 ortağı bulunan 32 üyeye sahip olan birliğin ekonomik büyüklüğü 18 Milyar Euro’ya yakın.

Konut sektörü hariç Norveç’te 10.000 kooperatif var. En çok perakende, tarım, ormancılık ve enerji sektörlerinde kooperatiflere rastlanıyor. Bununla birlikte, bilişim, danışmanlık, sanat, turizm, ulaşım ve evde bakım da kooperatifçiliğin hızla yayıldığı sektörler. Dezavantajlı bireylerin istihdamına odaklanan sosyal kooperatifler de 2008 yılından beri aktifler.

Norveç Kooperatif Merkezi’ne bağlı tarım kooperatiflerinin 60.000 çiftçi ortağı var. Bu kooperatifler her yıl 9 Milyar Euro ciro elde ediyor. Bunlardan biri olan 4 bin üreticinin ortak olduğu Hoff bir patates kooperatifi. İsrafı azaltmak, sürdürülebilir bir dönüşüm ekonomisi kurmak için inovatif çalışmalar yürütüyorlar. Bunlardan biri,  Norveç’in patatesten üretilen içkisi Aquavit için patates çekirdeğini çeşitlendirmeye yönelik çalışmaları. Norveç’deki bir diğer büyük sektör ormancılığın ise yaklaşık %70’ini kooperatifler oluşturuyor.

Norveç’de konut sektörü neredeyse kooperatifçilik üzerine kurulu diyebiliriz. Norveç Kooperatif Merkezi’ne bağlı konut kooperatifleri, 490.000 konutlu ve bir milyondan fazla ortağa sahip.

Kooperatifçiliğin güçlü olduğu bir başka sektör ise perakende. Sektördeki en büyük oyunculardan biri 1,6 milyon ortağa sahip olan Coop Norway. Üreticiler ve tüketicilerin ortak sahip olduğu Coop Norway’in  1360 süpermarketi ve 7 Milyar Euro yıllık cirosu var.

Dünyanın en zengin ülkesinin ekonomisi kooperatifçiliğe dayanıyor. Perakende kooperatifi Coop Norway bu gerçeğe dikkat çekmek için geçen yıl üç kısa video yayınladı. Daha çok Silikon Vadisi ve startup meraklılarına hitap eden bu videoların birincisinde bir yatırımcının ve onun finanse ettiği girişimci ekibin paylaşım ekonomisi düşüncesinden hareket ederek kooperatif fikrini yeniden icat etmelerine tanık oluyoruz. 

İkinci video yatırımcının kooperatif iş modelinin gerçeği ile yüzleştiği bir startup partisinde geçiyor.

Üçüncü ve son video ise, girişimciler yatırım bulmak için dünyanın en zengin ülkesi Norveç’e gidiyorlar ve fikirlerinin uygulanmış haliyle yüzleşiyorlar.

COOP Norway’in başkanı Geir Inge Stokke: “Aynı zamanda ortaklarımız olan çalışanlarımız ve müşterilerimiz birlikte daha iyi bir alışveriş deneyimine sahip olmak için işbirliği yapıyorlar. Rekor düzeyde bir müşteri memnuniyetine sahibiz. Hiçbir şey bize en sevilen işletmeler listesinin zirvesinde yer almak kadar motive etmiyor. Bu videoları ortaklarımızı eğlendirmek için hazırladık.” diyor.

Norveç ekonomisi geleceğini kooperatifçilik üzerinden kurguluyor. Çalışanın, patronun olmadığı, kazancın paylaşıldığı bir işbirliği modeli ile…